Apollo e Dafne

Ovidio, Metamorfosi I, 547-566




550




555




560




565

Vix prece finita torpor gravis occupat artus,
mollia cinguntur tenui praecordia libro,
in frondem crines, in ramos bracchia crescunt:
pes modo tam velox pigris radicibus haeret,
ora cacumen habet: remanet nitor unus in illa.
Hanc quoque Phoebus amat positaque in stipite dextra
sentit adhuc trepidare novo sub cortice pectus
conplexusque suis ramos ut membra lacertis
oscula dat ligno: refugit tamen oscula lignum.
Cui deus «at quoniam coniunx mea non potes esse,
arbor eris certe» dixit «mea». Semper habebunt
te coma, te citharae, te nostrae, laure, pharetrae.
Tu ducibus Latiis aderis, cum laeta triumphum
vox canet et visent longas Capitolia pompas.
Postibus Augustis eadem fidissima custos
ante fores stabis mediamque tuebere quercum,
utque meum intonsis caput est iuvenale capillis,
tu quoque perpetuos semper gere frondis honores».
Finierat Paean: factis modo laurea ramis
adnuit utque caput visa est agitasse cacumen.




550




555




560




565

Vix prece finita torpor gravis occupat artus,
mollia cinguntur tenui praecordia libro,
in frondem crines, in ramos bracchia crescunt:
pes modo tam velox pigris radicibus haeret,
ora cacumen habet: remanet nitor unus in illa.
Hanc quoque Phoebus amat positaque in stipite dextra
sentit adhuc trepidare novo sub cortice pectus
conplexusque suis ramos ut membra lacertis
oscula dat ligno: refugit tamen oscula lignum.
Cui deus «at quoniam coniunx mea non potes esse,
arbor eris certe» dixit «mea». Semper habebunt
te coma, te citharae, te nostrae, laure, pharetrae.
Tu ducibus Latiis aderis, cum laeta triumphum
vox
canet et visent longas Capitolia pompas.
Postibus Augustis eadem fidissima custos
ante fores stabis mediamque tuebere quercum,
utque meum intonsis caput est iuvenale capillis,
tu quoque perpetuos semper gere frondis honores».
Finierat Paean: factis modo laurea ramis
adnuit utque caput visa est agitasse cacumen.




550




555




560




565

ix prece finita torpor gravis occupat artus,
mollia cinguntur tenui praecordia libro,
in frondem crines, in ramos bracchia crescunt:
pes modo tam velox pigris radicibus haeret,
ora cacumen habet: remanet nitor unus in illa.
Hanc quoque Phoebus amat positaque in stipite dextra
sentit adhuc trepidare novo sub cortice pectus
conplexusque suis ramos ut membra lacertis
oscula dat ligno: refugit tamen oscula lignum.
Cui deus «at quoniam coniunx mea non potes esse,
arbor eris certe» dixit «mea». Semper habebunt
te coma, te citharae, te nostrae, laure, pharetrae.
Tu ducibus Latiis aderis, cum laeta triumphum
vox
canet et visent longas Capitolia pompas.
Postibus Augustis eadem fidissima custos
ante fores stabis mediamque tuebere quercum,
utque meum intonsis caput est iuvenale capillis,
tu quoque perpetuos semper gere frondis honores».
Finierat Paean: factis modo laurea ramis
adnuit utque caput visa est agitasse cacumen.

Posita ... dextra: iperbato.

Novo sub cortice: anastrofe.

Suis ... lacertis: iperbato, che sembra voler rendere l’idea dell’abbraccio, anche perché contiene all’interno l’oggetto stesso dell’abbraccio (ramos ut membra).

Oscula: iterazione.

Ligno ... lignum: poliptoto.

Arbor ... mea: iperbato.

Te ... te ... te: iterazione.

Laeta ... vox: iperbato e enjambement.

Mediam ... quercum: iperbato.

Perpetuos ... honores: iperbato.

Laeta vox: era il grido di trionfo (io, triumphe!) del popolo romano che assisteva al passaggio del corteo trionfale che sfilava da Campo Marzio al Campidoglio; qui il generale deponeva la sua corona d’alloro sull’altare del tempio di Giove Capitolino.